21.02.2024
Sprawozdania CBAM – jeszcze można złożyć albo poprawić
31 stycznia br. minął termin składania sprawozdań CBAM za pierwszy obowiązujący okres sprawozdawczy. Nie obyło się bez problemów, również tych technicznych, dlatego od 1 lutego w rejestrze przejściowym dostępna jest nowa funkcja umożliwiająca „wnioskowanie z opóźnieniem”, która daje dodatkowe 30 dni na złożenie raportu. Warto też wiedzieć, że sprawozdania za pierwsze dwa okresy sprawozdawcze – kończące się 31 stycznia i 30 kwietnia – można korygować do 31 lipca 2024 roku.
Zgodnie z obowiązującym rozporządzeniem, zgłaszający mają okres dwóch miesięcy po złożeniu raportu CBAM, w którym mogą dokonywać modyfikacji. Jest to czas na dostosowanie i uzupełnienie informacji, które mogą ulec zmianie. Istnieje też możliwość złożenia wniosku o aktualizację raportów po upływie tych terminów, pod warunkiem posiadania uzasadnionego powodu, takiego jak: zmiany w strukturze organizacyjnej zgłaszającego, korygowanie błędów wynikających z pomyłek lub braków informacyjnych, dostarczenie dodatkowych danych, które nie były dostępne wcześniej. Takie wnioski będą rozpatrywane jedynie przez rok od złożenia pierwszego raportu.
Raportowaniu nie podlega import towarów wartości do 150 euro.
Czym jest CBAM?
CBAM ma na celu ochronę unijnego przemysłu przed konkurencją spoza unii, która nie jest obciążona opłatami za emisję CO2. Jego zadaniem jest wyrównanie kosztów związanych z emisją CO2 dla towarów importowanych do UE i towarów unijnych. Instrument ten ma zapobiegać ucieczce emisji gazów cieplarnianych z Unii Europejskiej. Dzieje się tak, gdy firmy przenoszą produkcję do miejsc, gdzie wymogi są mniej rygorystyczne w kwestiach polityki klimatycznej i środowiskowej. W rezultacie następuje wzrost emisji w krajach, do których przenoszona jest produkcja, co prowadzi do globalnego wzrostu emisji i podważa wysiłki UE na rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych.
Do końca 2025 roku importerzy muszą sporządzać kwartalne raporty – na razie bez płacenia podatku, bo system jest dopiero tworzony. Docelowo mechanizm nakładać będzie dodatkowy koszt na import do Unii Europejskiej wybranych produktów wytwarzanych w branżach wysokoemisyjnych.
Obowiązek naliczania Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) w formie uproszczonej wszedł w życie 1 października 2023 roku. Za niezłożenie raportu grozi kara od 10 do 50 euro za każdą niezgłoszoną tonę CO2 (lub innych określonych związków w przypadku nawozów i aluminium). Karę nakłada odpowiednia, państwowa instytucja – w Polsce jest to Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE).
Produkty objęte mechanizmem CBAM wskazane są w załączniku I do Rozporządzenia 2023/956 według ich klasyfikacji w Nomenklaturze Scalonej (CN). Zaliczają się one do następujących, ogólnych kategorii: żelazo, stal, aluminium, nawozy, cement, energia elektryczna, wodór. Z czasem zakres ten będzie poszerzany – jako pierwsze do tej listy maja dołączyć paliwa i tworzywa sztuczne.
Kto i co raportuje?
W okresie przejściowym, z którym mamy do czynienia obecnie, obowiązek raportowania spoczywa na importerze, przy czym obowiązek ten ogranicza się do obowiązków sprawozdawczych określonych w art. 33-35 rozp. 2023/956. Jeżeli importer ma siedzibę w państwie członkowskim UE i wyznacza pośredniego przedstawiciela celnego zgodnie z art. 18 rozporządzenia (UE) nr 952/2013, a pośredni przedstawiciel celny wyrazi na to zgodę, obowiązki sprawozdawcze ciążą na takim pośrednim przedstawicielu celnym. Jeżeli importer nie ma siedziby w UE, obowiązki sprawozdawcze spoczywają na pośrednim przedstawicielu celnym.
Aby sprawozdanie było kompletne powinno zawierać:
- całkowitą ilość każdego rodzaju towarów, wyrażoną w megawatogodzinach, w przypadku energii elektrycznej, i w tonach, w przypadku innych towarów, określoną dla każdej instalacji wytwarzającej towary w państwie pochodzenia
- rzeczywisty całkowity poziom emisji wbudowanych, wyrażony w tonach emisji ekwiwalentu dwutlenku węgla na megawatogodzinę energii elektrycznej lub – w przypadku innych towarów – w tonach emisji ekwiwalentu dwutlenku węgla na tonę każdego rodzaju towarów
- całkowite emisje pośrednie obliczone zgodnie z aktem wykonawczym, o którym mowa w ust. 7 Rozp. UE 2023/956
- opłatę emisyjną należną w państwie pochodzenia za emisje wbudowane w towary przywożone, z uwzględnieniem rabatów lub innej dostępnej formy rekompensaty.
Wideo-instruktaż
Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami przygotował film instruktażowy, przedstawiający proces sporządzania raportu CBAM. Film zawiera również przykładowy raport, który obejmuje minimalny zakres informacji, z wykorzystaniem wartości domyślnych opublikowanych przez Komisję Europejską: https://www.youtube.com/watch?v=eU8MBTa6eNI